Eerste Vryheidsoorlog
O’Neil’s Cottage / O’Neil se huisie
Die huis is geleë tussen Volksrust en Newcastle.
Mpumalanga
O’Neil’s Cottage: aan die voet van aMajuba
Die huisie waar vredesonderhandelings tydens die Eerste Vryheidsoorlog plaasgevind het.
23 Maart 1881
Die huisie het destyds aan ‘Ou Gert’ O’ Neil behoort. Sy broer John het die plaas ‘Stonewall’ in 1878 gekoop en aan hom oorgedra. Hy en sy vrou, Elizabeth Maria (geb. Crouse) het daar gewoon vanaf 1878 tot en met sy dood in 1907, en die familie is begrawe in die begraafplaas agter die huisie.
Van die Britse gesneuweldes (van die Slag van aMajuba) is in die voortuin begrawe. Die huis is in 1942 tot ‘n Historiese Monument verklaar, en het in 1969 ook Nasionale Monumentstatus gekry. Dit behoort tans aan mnr. en mev. Thompson van Newcastle, en word met die Erfenisstigting se hulp onderhou.
In 2013 is die huis noukeurig gerestoureer en ‘n museum ingerig. Let op kruis voor huis
Eerste Vryheidsoorlog (Eerste Boereoorlog) : 20 Desember 1880 tot 23 Maart 1881.
1880: Eerste Vryheidsoorlog breek uit tussen Transvaal en Brittanje agv die anneksasie van die ZAR deur Brittanje. Shepstone en Carnarvon wou die hele SA onder die Britse vlag verenig.
16 Desember 1880: Die eerste skote van die Eerste Vryheidsoorlog klap op Potchefstroom. Die Potchefstroom Fort beleg was wel nie n veldslag nie, daar het genl Piet Cronje en veldkornet Koos de la Rey die engelse ook tot oorgawe gedwing
Daar was 4 groot veldslae tussen Boer en Brit.
1. Slag van Bronkhorstspruit 20 Desember 1880
2. Slag van Laiingsnek 28 Januarie 1881
3. Slag van Igogo (Skuishoogte) 8 Februarie 1881
4. Slag van Majuba 27 Februarie 1881.
18 Maart 1881: Onderhandelinge vir die sluiting van vrede begin by O’Neil se huis aan die voet van Majuba. President Jan Brand van die Vrystaat tree as bemiddelaar op.
20 Maart 1881: Paul Kruger roep ‘n Dag van Verootmoediging aan God uit.
21 Maart 1881: In O’Neil se huisie word vergader. President Brand van die Vrystaat was teenwoordig, so ook Swart Dirk Uys, Paul Kruger, genl Piet Joubert en genl Nicolaas Smit. ‘n Vredesooreenkoms word bereik.
22 Maart 1881: Die vredesvoorwaardes word aan die burgers voorgelê.
23 Maart 1881: Vrede word gesluit
29 Maart 1881: ‘n Buitengewone staatskoerant kondig die einde van die oorlog aan.
3 Augustus 1881: Ondertekekening van die Konvensie van Pretoria, uitbreiding van die vredesooreenkoms van 23 Maart 1881.
16 Desember 1881: Die volk stroom in hulle duisendes na Paardekraal om Geloftedag te vier en God te dank.
Eensgesind. Kraal Uitgewers.
“Ou Gert” O’Neil sit voor die huisie 
Historiese foto van O’Neil se huisie met aMajuba in agtergrond 
